Belichaamd leiderschap met Ruben Hofstee en Edwin Struik

Belichaamd leiderschap

In een tijd waarin leiderschap steeds complexer wordt, biedt de podcast met Edwin Struik en Ruben Hofstee een verfrissend perspectief op wat het betekent om leiding te geven vanuit je hele zijn. Het gesprek laat zien hoe effectief leiderschap vraagt om meer dan alleen rationele besluiten - het draait om de verbinding tussen hoofd, hart en buikgevoel.

Beluister de podcast:

De kloof tussen bestuur en werkvloer 

Een van de eerste inzichten die het gesprek blootlegt is de fundamentele spanning tussen de bestuurlijke kant van organisaties en de dagelijkse praktijk. Waar bestuurders vaak opereren in een wereld van budgetten, verantwoording en protocollen, staan mensen op de werkvloer voor genuanceerde, menselijke uitdagingen die zich moeilijk laten vangen in cijfers. 

Dit contrast wordt nog scherper in de zorg- en non-profitsector, waar professionals met een groot hart werken met kwetsbare mensen. Deze spanning vraagt om een bijzondere vorm van leiderschap – een die beide werelden kan verbinden zonder aan één van beide tekort te doen. 

De angst voor wat we voelen 

“Wat ik veel zie in de praktijk is dat als de spanning eigenlijk te veel is voor de manager om te verdragen, dan is onze psychologische reactie heel vaak om dingen kleiner te maken, te bagatelliseren, weg te drukken,” deelt Ruben Hofstee. Deze neiging leidt ertoe dat managers over FTE’s praten in plaats van over mensen bij een reorganisatie – een manier om de emotionele lading te vermijden. 

De consequenties hiervan zijn verstrekkend. Onderzoek toont aan dat managers die spanning niet kunnen verdragen: 

• Starrer worden in procedures 
• Sneller in wij-zij termen gaan denken 
• Besluiten nemen vanuit angst voor verlies in plaats van kansen zien 
• Een organisatiecultuur creëren waarin mensen zich niet gezien voelen 

De weg naar belichaamd leiderschap 

Het gesprek biedt een verrassende route naar wat je ‘belichaamd leiderschap’ zou kunnen noemen. Ruben Hofstee, zelf van nature een denker, ontdekte door boksen een nieuwe dimensie in zijn leiderschap: “Door boksen heb ik geleerd om meer naar de buitenkant te gaan.” 

De fysieke ervaring van boksen gebruikt hij nu om leiders te helpen voorbij hun ratio te komen. Wanneer mensen bokshandschoenen aantrekken, worden de eerste reflexen zichtbaar: vechten of vluchten? Door mensen letterlijk stil te zetten tijdens een fysieke oefening, kunnen ze voelen wat er in hun lichaam gebeurt. 

Edwin Struik vult aan: “Als je zegt van in je hoofd zitten, dat geeft succes. Want als je slimmer denkt en je maakt goede plannen en goede afwegingen, maak je succes. Als je naar je hart luistert, geeft dat geluk. En als je naar je buik luistert, dat geeft zin en betekenis.” 

Van impliciet naar expliciet 

Een cruciaal inzicht is dat veel van wat ons drijft impliciet is – we voelen het wel, maar kunnen het niet altijd benoemen. “Het gaat van impliciet naar expliciet,” zegt Edwin. Leiders moeten leren stilstaan bij wat er werkelijk speelt en woorden vinden voor wat moeilijk te verwoorden is. 

Dit vraagt oefening, net als bij sport. Het idee dat één workshop of training tot gedragsverandering leidt, is een misvatting. “Je moet trainen, moet onderhouden, moet verdiepen,” benadrukt Ruben. Dit kan door dagelijks even stil te staan bij wat je voelt, door te reflecteren op interacties, of door bewust te oefenen met verschillende intensiteiten in je reacties. 

Rechtvaardigheid als sleutel 

Een van de meest praktische inzichten uit het gesprek is het belang van rechtvaardigheid. “Wij zeggen vaak tegen elkaar dat rechtvaardigheid een van de sterkste krachten is,” deelt Edwin. “Rechtvaardigheid in de zin van: zie je mijn bijdrage, snap je mijn intentie, snap je wat ik allemaal al heb gedaan.” 

Hij illustreert dit met een voorbeeld van een project dat uit de hand liep qua kosten. Toen een hoger geplaatste manager werd ingeschakeld om “even recht te trekken” zonder eerst te vragen naar wat er al was gedaan, schoot de projectleider in een vluchtmodus. Hij voelde zich niet gezien en erkend. 

Dit voorbeeld toont hoe belangrijk het is om eerst te luisteren en te erkennen voordat je ingrijpt. Vijf minuten investeren in een gesprek kan het verschil maken tussen weerstand en samenwerking. 

De trap van bovenaf vegen 

Als het gesprek richting een afronding gaat, benoemen de gasten het belang van voorbeeldgedrag. “De trap veeg je van bovenaf schoon,” zegt Edwin. “Zo de baas, zo de knecht.” 

Mensen luisteren met hun ogen, niet alleen met hun oren. De thema’s die leiders niet onder ogen durven zien, komen onvermijdelijk terug in andere lagen van de organisatie. Voorbeeldgedrag is daarom cruciaal – niet als façade, maar als uiting van een authentieke verbinding tussen denken, voelen en handelen. 

In een tijd waarin organisaties worden uitgedaagd door snelle veranderingen, biedt deze holistische benadering van leiderschap een waardevol kompas. Door hoofd, hart en buik te verbinden, kunnen leiders niet alleen effectiever omgaan met complexiteit, maar ook een cultuur creëren waarin mensen zich gezien en gewaardeerd voelen. En dat is misschien wel de grootste uitdaging én kans voor leiderschap in deze tijd.